AZG in Congo

24 November 2021

In november 2009 is het een jaar geleden dat hevige gevechten in het oosten van Congo duizenden mensen doodden en tienduizenden op de vlucht joegen. Ondanks berichten dat het conflict bedaard is, gaat het geweld tegen burgers verder. In haar projecten in Noord- en Zuid-Kivu wordt Artsen Zonder Grenzen dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van dit geweld.

Noord-Kivu

Operaties van het Congolese leger tegen de Rwandese rebellen van het FDLR hebben mensen massaal op de vlucht doen slaan in het district Lubero. Bij aanvallen begin 2009 werden dorpen aangevallen, geplunderd en in brand gestoken.

In februari en maart kwamen zo’n 100.000 vluchtelingen aan in de regio Kayna en de stad Lubero. Artsen Zonder Grenzen bereidde daarom haar bestaande programma in Kayna en Kanyabayonga uit naar Lubero. Mobiele teams deden consultaties in de zwaarst getroffen zones, zowel voor vluchtelingen als voor de plaatselijke bevolking. Ernstige gevallen werden doorverwezen naar ziekenhuizen van Artsen Zonder Grenzen.

In het district Rutshuru is de situatie minder onveilig, maar ze blijft onstabiel. Regelmatig worden schotwonden verzorgd in het ziekenhuis dat Artsen Zonder Grenzen beheert. Er is veel banditisme in dit district.

Chirurgische teams werken de klok rond; gemiddeld zijn er 15 operaties per dag. Ernstige gevallen worden met een ambulance naar dit ziekenhuis met 208 bedden gebracht. Het ziekenhuis beschikt onder meer over spoedhulp, interne heelkunde, pediatrie, intensieve zorgen en een kraamafdeling, waar elke maand meer dan 300 baby’s geboren worden. Er zijn ook gespecialiseerde eenheden voor brandwonden, zorg voor pasgeborenen en cholerabehandeling.

In Nyanzale beheert Artsen Zonder Grenzen een ziekenhuis met 130 bedden, een klein operatiekwartier, een poliklinische afdeling, een afdeling inwendige heelkunde en een afdeling intensieve zorgen. Elke maand krijgen gemiddeld 142 slachtoffers van seksueel geweld gespecialiseerde verzorging. In het onstabiele gebied rond Nyanzale waar verschillende gewapende groepen aanwezig zijn en grote groepen mensen doortrekken, doet Artsen Zonder Grenzen consultaties en organiseert vaccinaties tegen mazelen.

Toen in oktober 2009 de situatie kalmeerde en sommige vluchtelingen weer naar huis begonnen te gaan, sloot Artsen Zonder Grenzen zijn programma in Kabizo. Meer dan een jaar lang had Artsen Zonder Grenzen er medische hulp geboden aan vluchtelingen en de lokale bevolking. Daarnaast werden kinderen er behandeld tegen ondervoeding, kregen slachtoffers van seksueel geweld gespecialiseerde hulp en waren er mobiele hulpposten.

In het district Masisi werkt Artsen Zonder Grenzen in het ziekenhuis met 170 bedden in de stad Masisi en het ziekenhuis van Mweso, dat 160 bedden heeft. In Masisi werden 71.000 consultaties gedaan; in Mweso ligt de nadruk op noodchirurgie en gespecialiseerde hulp aan slachtoffers van seksueel geweld. Er werken ook teams in de gezondheidscentra van Kitchanga, Mweso, Masisi en Nyabiondo. In de ziekenhuizen en in de gezondheidscentra van Kitchanga zijn er zijn therapeutische voedingscentra voor ondervoede kinderen.

Sinds juni werden meer dan 6.000 psychologische sessie s georganiseerd in het programma voor mentale gezondheid in Kitchanga. Ook in Masisi is een netwerk van hulpverleners gespecialiseerd in sensibilisering over en steun aan slachtoffers van seksueel geweld.

Artsen Zonder Grenzen vaccineerde in het district Masisi meer dan 300.000 kinderen tussen 6 maanden en 15 jaar tegen mazelen, en werkte rond water en sanitair in verschillende kampen waar duizenden vluchtelingen verblijven.

Meer naar het zuiden ondersteunen teams van Artsen Zonder Grenzen het algemeen ziekenhuis van Kirotshe en drie landelijke gezondheidscentra (Rubaya, Ngungu, Rushoga) op de grens van Noord- en Zuid-Kivu.

De laatste maanden is de veiligheidssituatie verbeterd en zijn vluchtelingen teruggekeerd naar hun dorpen. Toch zijn er ook nog veel vluchtelingen, voornamelijk in Kirotshe, Shasha en Ngungu, in kleine kampen of bij gastfamilies. Artsen Zonder Grenzen blijft gratis gezondheidszorg voorzien voor hen.

Sinds juli 2009 voeren teams van Artsen Zonder Grenzen ook noodchirurgie in het ziekenhuis van Chambucha in Noord-Hombo, waar nog steeds gevechten gemeld worden.

In augustus 2009 brak een cholera-epidemie uit in Goma. Teams van Artsen Zonder Grenzen ondersteunden drie gezondheidscentra en het algemeen ziekenhuis, en zorgden voor proper water via trucks.

In Rutshuru, Nyanzale en Masisi bouwde Artsen Zonder Grenzen ‘vrouwendorpen’ om voor vrouwen met risicozwangerschappen en slachtoffers van seksueel geweld te zorgen.

Zuid-Kivu

De situatie in Zuid-Kivu is onstabiel. Gevechten tussen het Congolese leger, het FDLR en verschillende rebellengroepen blijven paniek zaaien in verschillende gebieden. Duizenden mensen zijn op de vlucht. Families moeten op de vlucht slaan voor het geweld, of lijden onder de represailles van gewapende groepen. Ze zoeken veiligheid in andere dorpen. In 2009 waren in het district Kalonge alleen zijn met drie golven van vluchtelingen meer dan 42.000 uit hun huizen gevlucht.

Teams van Artsen Zonder Grenzen geven gezondheidszorg aan de vluchtelingen en gastfamilies in Kalonge, waar ze werken in het algemeen ziekenhuis Chifunzi en in vijf gezondheidscentra (Chifunzi, Chaminunu, Mutale, Mule en Fendula). Recent verdeelde Artsen Zonder Grenzen ook essentiële hulpgoederen en landbouwmateriaal aan 1.324 gevluchte families. Artsen Zonder Grenzen voorziet ook gespecialiseerde medische hulp voor slachtoffers van seksueel geweld.

Artsen Zonder Grenzen ondersteunt het ziekenhuis in Baraka, waar meer dan 16.000 consultaties gebeurden en 5.000 patiënten opgenomen werden. Teams bestreden de endemische cholera in Bakara, met waterzuivering en de verzorging van patiënten. Ook ondervoeding is een chronisch probleem. Het voorbije jaar werden meer dan 700 kinderen opgenomen in voedingsprogramma’s.

Begin juli 2009 begon Artsen Zonder Grenzen met noodhulpprogramma’s in Lulingu, die drie maanden liepen, als reactie op het militaire offensief tegen het FDLR. Het project in Lulingu ondersteunde drie gezondheidscentra, met basisgezondheidszorg voor de vluchtelingen en de lokale bevolking.

Zowel in Noord- als Zuid-Kivu reageert Artsen Zonder Grenzen op de onveilige en snel veranderde situatie, met mobiele hulpposten, evaluaties in nieuwe gebieden en het snel verplaatsen van teams. Mobiele teams werken in dorpen en kampen rond Rutshuru, Nyanzale, Lubero, Mweso, Kitchanga, Pinga, Masisi, Kirotshe en Kalonge.
Van midden maart tot midden augustus was een ‘vliegend’ chirurgisch team actief op drie plaatsen waar geweld oplaaide en geen chirurgische verzorging mogelijk was: Bunyakiri in Zuid-Kivu en Kayna en Nyamilima in Noord-Kivu. Het team voerde 289 operaties uit, waarvan 31% aan geweld gelieerd was.

Artsen Zonder Grenzen helpt de bevolking van Oost-Congo sinds 1992.

Tussen oktober 2008 en november 2009 hebben teams van Artsen Zonder Grenzen in Noord- en Zuid-Kivu:

Meer dan 5.330 slachtoffers van seksueel geweld verzorgd
Meer dan 1.550 met oorlogsverwondingen geopereerd
528.850 medische consultaties gedaan
4.900 cholerapatiënten verzorgd
Meer dan 330.000 kinderen tussen 6 maanden en 15 jaar tegen mazelen gevaccineerd
Meer dan 10.160 ondervoede kinderen behandeld
Hield 7.060 counseling sessies

Provincie Orientale

Sinds eind 2008 zit de bevolking van Hoog- en Laag-Uele gevangen in een cyclus van geweld. Dat geweld wordt veroorzaakt door de aanvallen van het Oegandese Verzetsleger van de Heer (LRA) en Oegandese en Congolese militaire operaties tegen het LRA. De situatie verslechtert en de bevolking krijgt in toenemende mate te maken met banditisme.

Eén jaar nadat gevechten uitbraken in Hoog-Uele, in het noorden van Congo, heeft het geweld zich verspreid naar andere plaatsen. Het joeg al honderdduizenden mensen op de vlucht. Artsen Zonder Grenzen werkt op vijf plaatsen in Hoog- en Laag-Uele , met basisgezondheidszorg, noodhulp en psychologische hulp voor vluchtelingen en voor de lokale bevolking.

Hoog-Uele

Tussen juni en september deed Artsen Zonder Grenzen 2.800 poliklinische consultaties in de twee gezondheidscentra Namboli en Lipay, in de regio Dungu. De meeste patiënten leden aan malaria, diarree en infecties van de luchtwegen.

In het ziekenhuis van Dungu voerden teams van Artsen Zonder Grenzen 452 operaties uit. Er werden ook 100 ondervoede kinderen verzorgd en nog eens 220 andere kinderen met verschillende gezondheidsproblemen.

Sinds augustus werkt Artsen Zonder grenzen ook rond reproductieve gezondheid en ondersteunt ze een kraamafdeling, waar veel patiënten aan soa’s lijden.

88 patiënten die het slachtoffer waren van geweld, kregen psychologische hulp.

Doruma, een stadje aan de grens met Soedan, ligt temidden van een erg onveilig gebied. De bevolking van Doruma en de 12.000 mensen die erheen gevlucht zijn lopen gevaar honger te zullen lijden – het is te gevaarlijk om op het land te werken en gewassen te verzorgen.

Hier ondersteunt Artsen Zonder Grenzen drie gezondheidscentra waar dit jaar 2.500 poliklinische consultaties werden gedaan. Artsen Zonder Grenzen ondersteunt ook het ziekenhuis, waar in september 94 patiënten werden opgenomen. In oktober begon Artsen Zonder Grenzen met psychologische hulp en de behandeling van slaapziekte, naast de ondersteuning van het operatiekwartier en de kraamafdeling.

Niangara is de belangrijkste stad op het kruispunt van de wegen die naar de Centraal-Afrikaanse Republiek en Soedan leiden. In deze stad kwamen zo’n 11.000 mensen aan, op de vlucht voor het geweld. Artsen Zonder Grenzen ondersteunt het belangrijkste ziekenhuis in Niangara en het nabijgelegen gezondheidscentrum Wawé.

Sinds het begin van het werk van Artsen Zonder Grenzen hier, zeven maanden geleden, deden teams tot 1.000 consultaties per week in het ziekenhuis en het gezondheidscentrum.

Elke maand worden zo’n 100 nieuwe patiënten opgenomen in Niangara. Artsen Zonder Grenzen behandelt er vooral gevallen van malaria, infecties van de luchtwegen, soa’s en aan stress verbonden aandoeningen.

Teams van Artsen Zonder Grenzen hebben een psychosociaal programma opgezet om de plaatselijke bevolking te helpen omgaan met het trauma en de stress van het aanhoudend geweld en op de vlucht zijn. Tussen juni en begin november werden 80 patiënten behandeld.

Na de aanvallen in december 2008 begon Artsen Zonder Grenzen met medische en psychologische verzorging in Faradje. Teams verzorgden meer dan 100 kinderen die ontvoerd waren door gewapende mannen, en dan ontsnapten of werden vrijgelaten. Zij kregen een slaapplaats, ruimte om te spelen en individuele begeleiding van een psycholoog van Artsen Zonder Grenzen. Dit project werd intussen overgedragen aan een andere organisatie.

Artsen Zonder Grenzen blijft wel het ziekenhuis van Faradje steunen, waar de voorbije zeven maanden 11.000 patiënten geholpen werden. 900 patiënten werden verzorgd op de afdelingen voor bevallingen, pediatrie, chirurgie of interne heelkunde. De voornaamste aandoeningen hier waren malaria, darmparasieten en huidinfecties.

Laag-Uele

De regio Dingila, in Laag-Uele, is een belangrijke bestemming voor vluchtelingen uit Banda en Dakwa. Zo’n 16.000 die op de vlucht sloegen voor het geweld zochten hier een onderkomen.

Begin september begon Artsen Zonder Grenzen met de ondersteuning van het ziekenhuis en drie gezondheidscentra (Nzongolia, Tombola and Bambili), met de nadruk op de verzorging van slachtoffers van geweld.

Artsen Zonder Grenzen vaccineerde meer dan 33.000 kinderen in Hoog- en Laag-Uele. Teams verdeelden belangrijk materiaal zoals plastic zeilen, dekens, muskietenneten en jerrycans in Doruma en Dingila.

Artsen Zonder Grenzen werkt in de regio Uele sinds 2008. 27 internationale medewerkers zijn er actief samen met 140 Congolese collega’s.

Help ons!

In het oosten van Congo is de bevolking al 15 jaar voortdurend op de vlucht voor geweld. De oorlog is opnieuw opgelaaid en weer zijn tienduizenden op zoek naar veiligheid en noodhulp. Onze teams helpen de mensen: wij bieden medische zorg, schoon drinkwater en opereren gewonden.

Artsen zonder Grenzen werkt onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Zo kunnen we het vertrouwen winnen van alle strijdende partijen en hebben we toegang tot alle gebieden waar anders geen hulp kan komen. Om dit te kunnen doen zijn donaties van het publiek onmisbaar. We willen onze hulp verder uitbreiden: want hulp is juist nú dringend nodig.

Artsen zonder Grenzen maakt deel uit van het internationale netwerk Médecins Sans Frontières (MSF). In meer dan 60 landen biedt MSF hulp aan mensen die direct bedreigd worden door gewapende conflicten, epidemieën, ondervoeding, uitsluiting van medische zorg of natuurrampen. Meer dan 80 procent van de donaties voor MSF komen van het publiek. Daardoor kunnen we snel levensreddende hulp bieden aan mensen in vergeten conflict- en rampgebieden.